با سلام به همراهان عزیز.

در این مقاله به بررسی اثر گشودگی دیافراگم خواهیم پرداخت و در مورد آثار میزان گشودگی دیافراگم در ثبت عکس به تفصیل صحبت خواهیم کرد. معمولا میزان گشودگی دیافراگم را در دوربین ها یا روی بدنه لنزها بوسیله یک عدد بدون بعد در کنار حرف انگلیسی f نمایش میدهند و یا برروی بدنه لنز این اعداد بترتیب نوشته می شوند ( f4 یا f/4 ). البته برروی بدنه لنزهای قدیمی این اعداد بدون ذکر حرف f کنار یکدیگر قرار می گیرند و با انتخاب هریک میزان باز بودن دهانه دیافراگم لنز تغییر میکند.

اما سوال اول این است که این عدد از کجا اندازه گیری و بوجود آمده است ؟ 

در پاسخ باید گفت این عدد حاصل نسبت فاصله کانونی لنز به قطر دهانه دیافراگم می باشد و بهمین دلیل این عدد، یک عدد بدون بعد می باشد و به آن f ratio نیز گفته می شود. برای مثال اگر فاصله کانونی لنز 200 میلیمتر باشد و گشودگی دیافراگم در سمت ورودی نور 50 میلیمتر، عدد دیافراگم برابر با 4 خواهد شد. بنابر این هرچه میزان گشودگی یا همان قطر دهنه دیافراگم بیشتر باشد عدد دیافراگم کوچکتر میگردد. در واقع ایندو نسبت معکوس با یکدیگر دارند. هرچه عدد دیافراگم بزرگتر باشد مثل 22 روزنه عبور نور کوچکتر می شود و برعکس آن هرچه عدد کوچکتر شود مثل 2.8 روزنه بازتر شده و نور بیشتری از خود عبور میدهد.

اما میزان باز بودن دریچه دیافراگم بدلیل ایجاد تغییر در زاویه تابش نور برروی عمق میدان اثر می گذارد و باعث تغییر عمق میدان میشود. عمق میدان در تعریفی ساده عبارت است از فاصله ای در عکس که در آن اجزا واضح می باشند و یا اصطلاحا فوکوس می باشند. دیافراگم باز و با عدد کوچکتر عمق میدان کم و دیافراگم بسته با عدد بزرگ عمق میدان بیشتری را ایجاد میکند.

در عکس بالا عمق میدان بسیار کم و در عکس بعدی عمق میدان بیشتری را مشاهده می کنید.

در عکس مشاهده میکنید که عمق میدان زیاد بوده و تقریبا تمامی جاهای تصویر فوکوس می باشد. 

همانگونه که گفتیم بسته شدن روزنه دیافراگم و یا همان کاهش گشودگی دیافراگم باعث رسیدن نور کمتری به سنسور دوربین شده و عکس در سرعت شاتر ثابت تیره تر ثبت میگردد. در تصویر بالا میبینید که برای جبران نور دهی مناسب سرعت شاتر کمتر شده و جلوه ای خاص ایجاد شده است.

بنا بر این در زمانهایی که از مناظر طبیعی عکاسی میکنید و نیاز به عمق میدان بالایی دارید باید به این نکته توجه کنید که نور کمتری برروی سنسور دریافت خواهید کرد و بنا بر این لازم خواهد شد که سرعت شاتر را کاهش دهید تا میزان نوردهی بیشتر گردد که همین امر این فرصت را برای شما ایجاد خواهد کرد گه جلوه های زیبایی را خلق کنید و عکسهای خلاقانه تری بگیرید.

در مناظر طبیعی مثل این عکس بدون داشتن فیلتر کاهنده نور میتوانید تنها با بستن دیافراگم کمک کنید تا آب رودخانه از حالت ثابت خارج شده و بافتی نرم و پویا داشته باشد و به جلوه های بصری عکس زیبایی بیشتری ببخشید. اینکه از چه سوژه ای عکاسی میکنید تعیین کننده این موضوع است که چه عمق میدانی مورد نیاز شماست و باید برای جبران میزان نور مناسب چه سرعت شاتری را انتخاب نمایید. 

همواره به خاطر داشته باشید که استفاده خلاقانه شما از این روابط هست که عکس شما را زیباتر خواهد کرد. البته قوانینی نیز وجود دارد که در مقالاتی دیگر به آنها خواهیم پرداخت. اما یادتان باشد که در عکاسی قوانین مطلق نبوده و گاها برای بهتر شدن عکس لازم است که شکسته شوند.

با سپاس از همراهی شما