شاید خیلی از هنرمندان این گفته را قبول نداشته باشند اما باید گفت عکاسی و نقاشی از قوانین بصری و تصویری یکسانی بهره برده و یک سری قوانین در هردو صادق هست. قوانین کادر بندی و ترکیب بندی و یا اصول استفاده از خطوط در هردو یکسان هست. این خطوط فرضی باشند و یا قابل رویت بهرحال بشدت در مدیریت چشم مخاطب و نگه داشتن نگاه مخاطب در کادر عکس تاثیر گذار می باشند.

با اینکه این خطوط در خیلی از موارد فرضی بوده و قابل رویت نیستند مغز و چشم ما اونها را تشخیص  داده و دنبال میکنند و تاثیر این خطوط هست که یک عکس را به یک اثر بشدت جذاب و چشم نواز تبدیل می کند. البته در عکاسی استفاده از این خطوط گاهی خیلی دشوار میگردد اما ناممکن نیست و یا حتی در مواردی شما میتوانید چیدمان فضا و سوژه ها را به گونه ای انتخاب و تعیین کنید که همان اثر نقاشی را داشته باشد. البته همه عکاسان موافق این مدل از عکاسی نیستند.

برای بیان بهتر مطلب از یک سری اسکرین شات کمک گرفته شده که فکر کنم هر عکاسی تو اون لحظات در  صحنه فیلمبرداری فیلم ریش قرمز ساخته آکیرا کوروساوا بود قطعا اون لحظات رو از دست نمیداد. اما این خطوط تاثیر گذار واقعا چی هستند و چجوری چشم رو مدیریت می کنند ؟ 

اگر بخواهیم خلاصه و راحت بیان کنیم این خطوط به دو دسته تقسیم میشوند. خطوط قابل رویت و خطوط غیر قابل رویت. دسته اول مثل زاویه های دیوار و کف راه رو و یا شاخه های درختان و یا حاشیه جاده هستند که در امتدادی مشخص قرار داشته و قابل دیدن هستند و عموما بصورت یک شی و یا مرز بین دو سطح هستند که چشم بیننده رو در امتداد خودشون به حرکت وادار کرده و در واقع حرکت چشم را در کادر مدیریت میکنند.

اما یک سری از این خطوط قابل رویت نبوده اما تاثیر گذار هستند، مثل جهت نگاه سوژه. این جهت نگاه باعث میشود مغز بیننده شروع به پرسیدن سوال کرده و چشم بدنبال یافتن جواب در امتداد خط دید سوژه به حرکت در می آید تا به جواب رسیده و یا شروع به گفتن داستان هایی فرضی بکند که هرکدام میتوانند درست باشند. یک عکس خوب ذهن رو به چالش کشیده و شما را وادار به یافتن داستان و پاسخ درست مینماید.

به مثال اول توجه کنید.

به عکس خوب نگاه کنید. این عکس یک صحنه از فیلم ریش قرمز هست. جهت دید کودکان و محل قرارگیری آننها درون کادر و ترکیب بندی عکس بخوبی به شما مفهوم انتظار رو القا کرده و اولین فرد مورد نظر که به ذهن میرسد مادر هست، که کودکان بی صبرانه منتظر بازگشتش هستند و چون هر سه کودک یک مسیر رو نگاه می کنند، قدرت اون جهت دید بواسطه تکرار زیاد تر شده و تاثیر گذاری بیشتری دارد. این جهت دید چشم رو به به یک سمت کادر هدایت کرده و در انتظار ورود مادر نگه میدارد و شما از خود میپرسید مادر کجاست و داستانها ساخته خواهند شد.

به تصویر بعدی خوب دقت کنید

نگاه میفونه در نقش ریش قرمز و حالتش و نگاه مرد گوشه راست تصویر و حالت قرار گیری او تقریبا کل داستان را روایت کرده و نگاه های عناصر دیگر تصویر به ریش قرمز و قرار گیری او در تقریبا وسط کادر، وزن و اثر این شخصیت را بیشتر کرده و به چشم شما القا میکند که دایما ریش قرمز را نظاره کنید و برای تشخیص و نظرش، داستانش را بسازید و یا صحنه را بدون پلک زدن کنجکاوانه دنبال کنید تا زمانی که خودش بیان کند.

به این تصویر خوب نگاه کنید. جهت نگاه های سوژه ها و نحوه قرار گیری آنها به شکل یک مثلث توجه شمارا به رویدادی در ورای تصویر جلب کرده و مغز شما بر اساس شواهد شروع به داستان سازی مینماید و یا کنجکاوانه جستجو میکند و هنگامی که چشم گریز پای شما قصد خروج از کادر روپا از سمت راست دارد باز توسط ان دو سوژ به جای خود بازگشته و به رویداد در حال رخ دادن فکر میکنید.

به این تصویر توجه کنید

همه نگاه ها به سوژه مرکزیست و این کار به شما و چشم شما کمک میکند تا روی سوژه متمرکز شده و توان فرار را نداشته باشید. همچنین ارتباط چشمی سوژه وسط و سوژه سمت راست شما را به یک رابطه خاص بین آنها هدایت میکند.

و اما تصویر آخر

این صحنه از فیلم واقعا تکان دهنده و جذاب است. به جهت های نگاه ها دقت کنید و ببینید حتی وجود آن پزشک در انتهای تصویر باعث فرار چشم نشده و جهت نگاهش شمارا به داستان و اتفاق اصلی باز میگرداند و نگاه شما را به قسمت اصلی تصویر برمیگرداند. حتی نحوه نگاه نیز مهم و حائز اهمیت می باشد. به نگاه و زاویه نگاه کنجکاو بازیگر در پس زمینه دقت کنید.

با استفاده صحیح از محل قرار گیری سوژه ها و تنظیم خط دید آنها میتوانید چشم مخاطب را در کادر ماندگار و ذهنش را درگیر نمایید و از عکس خود یک شاهکار بسازید. دقت کنید که در هر عکس هرکدام از سوژه ها اگر جهت نگاه متفاوتی داشت قطعا به عکس و گیرایی آن لطمه بزرگی وارد میشد. در واقع بهم پیوستگی خطوط دید و تعداد هوشمندانه سوژه ها از اثر شما یک کار ماندگار و جذاب خلق خواهد کرد و استفاده نا صحیح از آنها عکس شما را به عنوان یک اثر ضعیف نشان خواهد داد.

امیدوارم این مطلب مورد توجه شما عزیزان قرار گرفته باشد.